De wetten van de vraaggestuurde markt

KUNST VERKOPEN |

De wetten van de vraaggestuurde markt

 

Laten we eens beginnen met een verduidelijking

 

Eerst een verhaaltje

Er was eens een mooie bosrijke streek in Oost Nederland waar iets opmerkelijks mee was. Het was namelijk een gebied waar uitsluitend vegetariërs leefden. Dat kan en mag natuurlijk. Er is niets mis mee. Een slager is er natuurlijk niet. Wat moet die met vegetariërs? Dan vestigen zich  plotseling 10 slagers in het gebied. Ze hebben het gat in de markt gezien van een gebied waar helemaal geen slager werkzaam is. En dus springen ze in dat gat. En allemaal beweren ze natuurlijk dat ze het beste vlees hebben. Zo goed dat reclame en promotie niet eens nodig zijn. Maar geen van de slagers verkoopt iets... "Gelukkig maar, " denkt iedere slager "Die andere slagers verkopen ook niets. Dus dat ligt gelukkig niet aan mij..."

Een absurd voorbeeld in een maf verhaaltje? Misschien. Maar lees voor de vegetariërs nu eens mensen die best kunst willen kopen maar niet tegen elke prijs. En lees voor de slager nu eens een kunstenaar of galerie...

Wordt het dan een beetje herkenbaar?

Kunstenaars die wel goed verkopen, (ja, die zijn er ook) hebben in grote lijnen een paar zaken gemeen:

Een beeldje van Willem Bultman tegen een spiegelende foto van Arno Reijnen

1. Verkopende kunstenaars richten zich op de smaak van het grote publiek

Dat betekent het zorgen voor herkenbare situaties, herkenbare landschappen, dieren en andere dingen die dat grote publiek leuk vindt. Wat niet direct wil zeggen dat ze geen kunst maken die hen zelf meer aanspreekt. Want veel kunstenaars vinden het uitdrukken van hun eigen emoties veel belangrijker dan werken voor de de verkoop. Maar ja, de schoorsteen moet toch ook roken. Door een splitsing te maken in compromisloze kunst voor de eigen collectie en materiaal voor de verkoop dat het grote publiek aanspreekt kun je beide realiseren. 

2. De werken van verkopende kunstenaars passen in een draagtasje van 40 bij 40 cm...

Dat kleine formaat zorgt er allereerst voor dat het werk te betalen is. En straks thuis ook niet al teveel ruimte aan de muur inneemt. Een groot schilderij vraagt nu eenmaal een forse ruimte om goed tot zijn recht te komen. En de doorsnee Nederlandse vinexwoning is niet echt op het vertonen van grote objecten in flinke ruimtes ontworpen. Een kleiner werk verkoopt daarom vaak wat beter.

3. Over de prijs hoeft door geen klant lang nagedacht te worden

Over de prijs van het kunstwerk moet de koper niet te lang na behoeven te denken. Dat betekent dat het kunstwerk in een prijsklasse moet zitten waar men aan gewend is bij het boodschappen doen. Dan denk je  aan de kosten van kleding, een volle boodschappenkar bij de supermarkt en dergelijke. Voor veel mensen praten we dan over prijzen van rond de 100 tot 150 euro maximaal. Voor de wekelijkse kar boodschappen bij de supermarkt ben je dat tegenwoordig toch ook al snel kwijt. Dus een redelijke maat en een redelijke prijs is bijvoorbeeld op een kunstmarkt wel te verkopen. 

Als we praten over bedragen die men slechts af en toe uitgeeft, bijvoorbeeld voor een groter huishoudelijk apparaat, dan komen we in de prijsklasse waar men wel degelijk over na gaat denken...Waarbij men rond gaat kijken en vergelijken. Een wasmachine of een flatscreen koopt men niet zomaar eventjes in een opwelling. Een kunstwerk in die prijsklasse koopt men ook niet op die manier. Ook daar wordt over nagedacht. En gewikt en gewogen. Het is dan ook geen kunst die je even op een kunstmarkt verkoopt. 

4. Wat goed verkopende kunstenaars meestal niet schilderen zijn:

• Portretten van onbekende personen;
• Stillevens (ook daar is de markt erg klein voor of het moet echt heel mooi zijn);
• Modellen, zeker als ze ongekleed zijn, want niemand wil die aan de muur hebben;
• Abstract of anderszins onherkenbaar. Dit is vreemder, want abstract wil nog wel eens aardig verkopen omdat je er goed over kunt praten. Een "raar" schilderij is vaak een geweldige gespreksstarter.

Dit soort werk wordt als slecht verkoopbaar gezien. Leuk om te maken, als relatiegeschenk of gewoon voor jezelf. Prima. Maar verwacht er geen grote omzet mee te halen. 

Abstract is trouwens beter verkoopbaar in hele grote formaten met een eigen doelgroep, zoals we elders kunnen lezen op dit weblog.

Toegankelijke kunst zal drempelverlagend werken

Een galerie die dit soort werk in zijn collectie opneemt is redelijk zeker van een acceptabele omzet vanuit het "normale publiek." De galerie kan dan wat ander werk opnemen om de mensen die dan wel binnen komen te laten wennen aan de "moeilijker" kunst die kunstenaars vooral voor zichzelf maken. Ook wel  compromisloze kunst genaamd.

Maar wee de galerie die het durft te verkopen

Overigens kan deze galerie dan ook de nodige hoon van anderen over zich heen verwachten, omdat men op deze manier geld wil verdienen. Geld verdienen is en blijft voor veel kunstenaars nu eenmaal iets wat een fatsoenlijk kunstenaar helemaal niet doet. Of daar een vorm van afgunst een grote rol bij speelt is niet echt helemaal duidelijk. Daar zou eens een stukje onderzoek naar gedaan moeten worden. 

Verkopende kunstenaars spelen in op de vraag of zijn bekend

Kortweg kunnen we de aanpak van deze wél verkopende kunstenaars samenvatten met het feit dat ze inspelen op de vraag van de koper én, heel belangrijk, op het gebruikelijke en min of meer voorspelbare gedrag van de koper.

Veel kunstenaars zien die aanpak niet zitten

Veel kunstenaars gaan zich nu onbehaaglijk voelen. Ze gaan zich na het lezen van het voorgaande afvragen of ze dit weblog niet heel snel weg moet leggen.  Of er zelfs nog iets veel drastischers mee moeten doen.

Natuurlijk gaat een kunstenaar ook verder met wat hij of zij zelf wil

Want moet een kunstenaar dan alleen nog maar werk maken dat de massa mooi vindt? Nee, natuurlijk niet. Daar kan hij of zij gewoon mee doorgaan. Maar er komt nu wel brood op de plank, ook zonder subsidies en uitkeringen. Tenslotte is de overheid daar ook aanzienlijk minder scheutig mee geworden dan dat men vroeger was, toen het subsidiegeld nog tegen de plinten klotste, zoals dat heet.

Verkoopbaar werk verbetert je naamsbekendheid als kunstenaar

Met goed verkoopbaar werk kan men ook gemakkelijker de boer op om te exposeren. Ook op minder gebruikelijke locaties. En dat vergroot de naamsbekendheid en de kans op verkopen. Nu of in de toekomst. Geen mens hangt zijn ruimte vol met onverkoopbaar materiaal. En na een paar exposities weet iedereen wat wel en niet te verkopen is.

Een positief bijeffect is dat men nu ook gemakkelijk moeilijker verkoopbaar materiaal aan het grote publiek kan laten zien. En daar gaat weer een educatieve werking van uit.

En internet dan?

Wat we nu in ons verhaal nog missen is het wondermiddel van de moderne tijd. Internet en de social media. Is daar dan niets mee te doen? Want in het voorgaande ontbreekt het eigenlijk volledig... Maar internet en vooral social media zijn voer voor een ander artikel.